Altı Şapka Düşünce Tekniği

 

Size çok güzel, keyifli, hedefe ulaşmada nokta atışı yapabileceğimiz, bugüne kadar belki de farkında olmadan kısmi uygulamış, ama öğrendikten sonra tam olarak uygulamak isteyeceğimiz bir beyin fırtınası tekniği anlatmak istiyorum.

Önemli bir karar vermemiz gerektiğinde bu teknik emin olun en büyük yardımcımız olacaktır.

Kararlar almamız gereken zaman ve konularda beyin fırtınası yapacağımız bir sürü deneyimlerimiz olmuştur. Ekibimizle yürüyeceğimiz uzun yola çıkmadan önce veya çıkmış olduğumuz yolun herhangi bir zaman diliminde ekip arkadaşlarımızı tanımanın, daha verimli olabilmeleri için nasıl önderlik yapacağımızın anahtarı vardır bu teknikte.

Bu teknikle ele alınan konu kadar, konunun bu teknikle ele alınması esnasında ekip arkadaşlarımızın konulara nasıl yaklaştığının da görülmesi önemlidir.

Bu teknik aynı zamanda, ekip arkadaşlarımızın yaklaşımları, uzmanlıkları, değerleri ve kariyerlerinde gideceği yolda daha başarılı olmaları için yardımcı olmak isteyen liderlere bir çok ip ucu vermektedir.

Yeni bir uygulama, yeni bir yatırım, sistem revizyonu, süreç iyileştirme, problem çözme veya yeni bir sistem söz konusu oldu diyelim, bir konu var ortada. Örneğin üretim süreçlerimizin bir halkasında robot sistemine geçmek istiyoruz…

Konu belirlenir; Net bir başlık olmalıdır, "Üretim sürecinin son halkasına Robot sistemi kurmak ve kolileri paletlere robot ile dizmek", "Paketleme bölümünde otomatik kolileme sistemine geçmek", "yemekhanemizin dış hizmete dönüştürülmesi", şirketimizin merkezini İstanbul'a taşımak gibi... 

Anlatım için ben Robot sistemi kurulumu konusunu ele alıyorum...

Toplantı lideri tarafından katılımcılara konu anlatılır. Konunun toplantıda nasıl ele alınacağı hakkında bilgi verilir. Konu kadar önemli olan konunun ele alım yöntemi hakkında da detaylı bilgi verilmesidir. Toplantı süresince kullanılmak üzere aşağıdaki renklerde şapkalar hazırlanır ve dilenirse her katılımcıya dağıtılır veya ortak bir alanda görülecek şekilde bir yere 1 tane asılarak bu renge göre düşünceler alınır.

1. Adım;

BEYAZ ŞAPKA(tarafsız şapka): Net Bilgiler... Görüşülen konu ile ilgili net bilgiler, sayılar, araştırmalar, kanıtlanmış veriler ortaya konur.

Beyaz şapkada katılımcılar, robot sistemi ile ilgili net bilgiler, sayısal kazanç ve verimlilikler,  yatırım maliyetleri, yatırım geri dönüş süreleri, azalacak veya aratacak fireler ve buna benzer araştırmalar ve kanıtlanmış veriler hakkında konuşmalıdır.  Alınacak veriler tüm adımlarda başlıklar şeklinde, özet cümlelerle büyükçe bir kağıda yazılır. Ama henüz katılımcıların görmemesi için herhangi bir yere asılmaz.

2. Adım

SİYAH ŞAPKA(kötümser şapka): Tehlikeler... Görüşülen konunun riskleri, gelecekte doğuracağı problemler, eleştiriler ortaya çıkar.

Siyah şapkada katılımcılar, robot sistemi ile ilgili tehlikeleri, riskleri, problemleri dile getirir. Robot sistemini eleştirilir. Çok arıza yapabilir, yetkinliği becerisi yüksek personel ister, çok fire verir, kalıp değişimi zor olur gibi… kısacası yeni sistem kötülenir.

3. Adım

SARI ŞAPKA(iyimser şapka): Avantajlar... Görüşülen konu ile o işin avantajları ortaya konulur. Getirileri göz önüne alınır.

Sarı şapkada katılımcılar siyah şapkada yaptıklarının tam tersini yapar, robot sisteminin avantajlarını konuşur, kazancını, prestijini mesela. Kısacası yeni sistemi över.

4. Adım 

KIRMIZI ŞAPKA(duygusal şapka): Duygular... Görüşülen konu ile ilgili olarak, kişilere hiçbir dayanağı olmadan hislerini söyleme şansı verir.

Kırmızı şapkada katılımcılar duygusaldır. Herkes hislerini paylaşır. Personel azalacak mesela, bundan rahatsız olan dile getirir, istihdam iyidir boşver robotu gibi, katılımcılar bu şapkada çocukluğuna gitmeli ve en saf halleri ile düşüncelerini dile getirmelidir.

5. Adım

YEŞİL ŞAPKA(yenilikçi şapka): Yaratıcılık... Konu ile ilgili alternatifler araştırılır. Yaratıcılık ön planda tutulur ve toplantıya katılanların yaratıcı olmaları teşvik edilir. Önemli olan fikrin saçma olup olmaması değil, orijinal, yeni, üretken olmasıdır.

Yeşil şapkada katılımcılar yaratıcıdır, robot sistemi ile birlikte yenilikçi fikirler alınır, palet strech yapıldı arkasına otomatik taşıma sistemi de yapalım gibi, ya da robot sistemi şu şekilde daha ileri teknoloji ile şöyle bir sisteme geçelim gibi yaklaşımlarla önerilerde bulunur.

6. Adım

MAVİ ŞAPKA(serinkanlı şapka): Sonuçlar... Düşünceler sistematize edilir. Toplantının sonuçları ortaya çıkarılır, durum analizi yapılır ve özetlenir.

Mavi şapkada tüm şapkalarda, büyükçe bir kağıda alınan notlar kendi rengindeki şapka görseli ile katılımcıların göreceği şekilde asılır. Herkes her şapkada ne konuşulmuş özetlerini görmelidir. Tüm veriler tartışılır, sonuca ulaşılmalıdır.

 

Teknik kullanılırken yaşanan diyaloglarla çok eğleneceğinizi de garanti ederim J

 

Esat ÖZDEMİRKAN

02.2023